ดัชนีราคารถยนต์มือสองกับพอร์ตสินเชื่อเช่าซื้อรถยนต์

          โครงการรถยนต์คันแรกในปี 2555 มีผลทำให้ยอดขายรถใหม่ขยายตัวสูงผิดปกติจนถึงกลางปี 2556 และส่งผลให้ราคารถมือสองตกต่ำลงอย่างมากจนมูลค่ารถมือสองบางรุ่นลดลงมากกว่ามูลหนี้ที่มีอยู่ กอปรกับภาวะเศรษฐกิจชะลอตัว ลูกหนี้ที่กู้ซื้อรถหลายรายจึงหยุดผ่อนชำระหรือยอมให้ยึดรถสะท้อนได้จากตัวเลขหนี้ที่ไม่ก่อให้เกิดรายได้ (NPL) ที่กระโดดเป็นเกือบสองเท่าจาก 1.3% ในปี 2555 เป็น 2.5% ในปี 2557 ทำให้สถาบันการเงินที่ทำธุรกิจเช่าซื้อเป็นหลักประสบผลขาดทุนสูงจากการขายรถยึด และยังมีแนวโน้มที่ จะขาดทุนต่อเนื่อง ทั้งนี้ณ สิ้นปี2557 สินเชื่อเช่าซื้อรถยนต์มียอดคงค้าง 1.2 ล้านล้านบาท มีสัดส่วนสูงถึง 10% ของสินเชื่อรวมทั้งระบบธนาคารพาณิชย์

          ด้วยสถานการณ์ข้างต้น ธนาคารแห่งประเทศไทย โดยสายงานด้านเสถียรภาพสถาบันการเงิน จึงได้ริเริ่มโครงการจัดทำดัชนีราคารถยนต์มือสอง (Used Car Price Index: UCPI) เพื่อเป็นเครื่องเตือนภัยล่วงหน้า สำหรับประกอบการวิเคราะห์และติดตามผลกระทบของการเปลี่ยนแปลงของราคารถยนต์มือสองที่มีต่อพอร์ตสินเชื่อเช่าซื้อรถยนต์ของสถาบันการเงิน โดยโครงการนี้ได้รับการสนับสนุนข้อมูลราคาประมูลรถมือสองจากบริษัท สหการประมูล จ ากัด (มหาชน) และข้อมูลราคาประเมินรถมือสองจากสมาคมประกันวินาศภัยไทย

          การจัดทำดัชนีราคารถยนต์มือสอง หรือดัชนี UCPI คำนวณจากการจัดกลุ่มข้อมูลเป็นกลุ่มย่อยตามคุณลักษณะของตัวแปรใกล้เคียงกันใน 4 กลุ่ม ได้แก่ ประเภทรถ (เก๋ง กระบะ) ยี่ ห้อ อายุ และขนาดเครื่องยนต์ เพื่อให้ได้ดัชนีย่อยก่อนแล้วจึงถ่วงน้ำหนักมัดเป็นดัชนีรวม ถือเป็นวิธีการคำนวณที่เหมาะสมกับข้อมูลที่มีอยู่ และสามารถอธิบายภาวะตลาดรถยนต์มือสองได้ดี โดยในช่วงที่เกิดน้ำท่วมใหญ่เมื่อปลายปี 2554 ราคารถมือสองได้ปรับตัวสูงขึ้น สืบเนื่องจากโรงงานรถยนต์ที่หยุดการผลิต ส่งผลให้ปริมาณรถในตลาดมือสองลดลงด้วย ในขณะที ความต้องการยังมีอยู่ อย่างไรก็ตามในปี2555 เมื่อรัฐบาลใช้นโยบายประชานิยมโครงการรถคันแรก ราคารถมือสองก็ลดลงเป็นลำดับ เนื่องจากประชาชนสนใจที จะซื้อรถคันแรกที่เป็นมือหนึ่งมากกว่า ซึ่งสอดคล้องกับดัชนี UCPI ที่ได้สะท้อนราคารถมือสองในตลาดที่ตกต่ำลง 25-30% แม้กระทั่งหมดโครงการรถคันแรกแล้ว UCPI ในปี 2556 ก็ยังคงตกต่อเนื่องและเข้าสู่จุดต่ำสุดในปลายปี2557 และเริ่มปรับตัวดีขึ้นในไตรมาส 1 ปี 2558 สอดคล้องกับยอดสินเชื่อเช่าซื้อที่มีอัตราการหดตัวชะลอลงจากยอดสินเชื่อปล่อยใหม่ (New Booking) ที่เพิ่มขึ้นตามความต้องการรถใหม่และรถมือสองที่เริ่มส่งสัญญาณการฟื้นตัวระยะสั้นแล้วอย่างไรก็ตามการปรับขึ้นของราคารถมือสองในช่วงต้นปีมักจะเป็นฤดูกาล จึงยังต้องติดตามแนวโน้มราคาในช่วงต่อไป

          นอกจากนี้การศึกษายังพบว่า UCPI มีคุณสมบัติเป็นเครื่องชี้นำการเปลี่ยนแปลงคุณภาพหนี้พอร์ตสินเชื่อเช่าซื้อรถยนต์โดยเฉพาะการหดตัวของราคาสะท้อนถึงแนวโน้มการเพิ่มขึ้นของหนี้จัดชั้นที่ค้างชำระเกิน 1 เดือน สำหรับการศึกษาในระยะต่อไป จะนำ UCPI มาเปรียบเทียบกับราคาประเมิน เพื่อประกอบการวิเคราะห์และคาดการณ์ผลกระทบของการเปลี่ยนแปลงราคารถมือสองที่มีต่อผลประกอบการพอร์ตสินเชื่อเช่าซื้อรถยนต์ของสถาบันการเงิน โดยโครงการจัดทำดัชนีราคารถยนต์มือสอง (Used Car Price Index: UCPI) นี้ยังอยู่ระหว่างการพัฒนาเพื่อให้มีความสมบูรณ์ต่อไป

-----------------------------------------------------

บทความโดย : จิตเกษม พรประพันธ์

ที่มา : ธนาคารแห่งประเทศไทย (ธปท.)